کرسی علمی «دشواری‌های یافتن حکم دعوا» با حضور قضات، وکلا و پژوهشگران حقوق در پژوهشکده حقوق و قانون ایران و با مجوز هیأت حمایت از کرسی های نظریه پردازی، نقد و مناظره شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد.
ارائه کننده:
محمدرضا رفیعی
قاضی دیوان عدالت اداری
ناقدین: (به ترتیب حروف الفبا)
۱. محمد جلالی
عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی
۲. غلامرضا مولابیگی
قاضی پیشین دیوان عدالت اداری
مدیر جلسه:
محسن مینا
قاضی دادگستری استان تهران
زمان: یکشنبه، ۲۳ مهر ۱۴۰۲
در همه نظام‌های حقوقی برخی چالشهای حکمی وجود دارد نظیر چالشهای تفسیری ، دعوای متن‌گراها و هدف‌گراها چالشهای ناشی از پیشینه‌گرایی قوانین یا ناشی از تفکیک اصول و قواعد و خط مشی‌ها یا تزاحم بین اصول اما برخی چالش‌ها در نظام حقوقی ما به صورت خاص وجود دارد نظیر چالشهای ناشی از تعریف نشدن نهادهایی همچون نسخ ضمنی، حکومت و ورود و امثال آن
اما در این مقاله تاکید بر چالشهای حکمی در دیوان عدالت اداری از آن جهت است که تجربه شخصی من با این چالش‌ها تماس بیشتری داشته است و حجم قوانین و مقرراتی که در دیوان عدالت مطرح است، بیشتر است و پراکندگی آنها بیشتر است در ادامه چند راه حل هم پیشنهاد شده است.
اولین پیشنهاد این است که این موضوع در قالب پژوهشی تیمی و روشمند ادامه پیدا کند برای این منظور تحلیل کمی و کیفی از آرای صادر شده در طول دوره‌های مختلف دیوان عدالت اداری با مشارکت تیمی گسترده از پژوهشگران توصیه می‌شود.
دومین پیشنهاد این است که تقسیم بندی جدیدی متناسب با خاص بودگی حقوقی ارائه شود مثلاً چالشهای حکمی یافتن حکم دعوا می‌تواند از نظر حاکمیت قوانین شکلی و ماهوی یا از نقطه نظر تعدد مراجع قانونگذاری که از جمله خاص بودگی نظام حقوقی ماست.
همانطور که دکتر رفیعی فرمودند تمرکزشان بر شناسایی چالشهای حکمی بوده است برخی راه حل‌هایی که قابل طرح برای مقابله با این چالش است را ارائه می‌کنیم:
